Zawnna

Monday 9 May 2011

LEADERSHIP

Kohhran inrelbawlna ah hian Lal Isua hi Kohhran zepui, a innghahna ah kan hmang tur ani a, Lal Isua tello chuan Kohhran meuh pawh hian a zia a hlauh daih thin ani. Kohran kal zelna atana tul leh pawimawh Kohhranin tha a tih anga a siam chhuahte hi kan zawmin, tih hlawhtlin anih hi a hlu em em ani.

Kohhran hi chhangchhe tak – chaw ei laia lo muthlu te, lo tap a lo nuar buaite, lo lengbo daihte awm nuaihna chhungkua ang nihna lai kan nei a. Chuvang chuan member te kan enkawlna ah leh pawl kan kilkawinah hian nem lam deuh (khauh lutuklo) hman ngaih chang a tam thin hle a. Chutih rual chuan nem lutuk lah kan thatpui lovin kan chhiat phah fo bawk. Fimkhur a ngaiin mihring fiina leh thiamna atang ringawt chuan tlin zawh sen rual ani lo. Pathian tih chakna leh tih finna kan mamawh thin. Tin, Kohhran hi Bible mil a kal leh inrelbawl kan nih avangin kan kawmngeih a tul hle.

Kohhran/Member ho te a thawh hona tha siam turin member te khawsak zia leh nunphun hriat chian leh chettir thiam a tul hle mai. Member ten thawhhona ah an theihtawp an chhuah leh chhuah loh in nghahna chu – an hna hmuh danah te, an nun a khawih danah te, an thawhpuite, an hruaitute an hmuh danah a n nghat thui hle. An harsatna hriatthiampuitu leh ngaihventu tha hruaitu an neih in an chanpual an thawk tha bik thin.

He training ah hian ‘KRISTIAN THALAI PAWL INHRUAINA DAN 2009’ tih lehkhabu a awm hi chu kan luhchilh hman lo turah ngai ila. Heihi chu hundang Thalai Programme ah te Member te la hriattir theih nise a duhawm thung ang.

Pawl reng reng hian hruaitu an nei theuh a, hruaitu te ah pawl chak leh chaklohna a in nghat thui hle. Chuvangin hruaitu chu tunge anih tih mithiamte chhanna tlem atang hian hruaitun tha nih theih tum ila :

1) Victor Manogram chuan “Hruaitu chu pawl thil tum ti hlawhtling thei tura mipuite kaihhruaithei hi ani ” ati a.
2) Lord Montgomery chuan “Hruaitu chu tum thuhmun nei tura miupuite huikhawm a, nghehna pe thei tu hi ani” ati.
3) Dr. John R. Mott chuan “Hruaitu chu kawng chin hria, kal hmasa a, amah zui tura mi dangte hnuk theihi ani” ati.
4) President Truman chuan “Hruaitu chu midangte an duh ngailoh tih tir tura duh tir theitu ani” ati.
5) J.C Sanders chuan “Hruaitu chu midangte hneh theitu ni” ati.

Kristian ten hruaitu kan tih hi chu hotu mai nilovin, hruaitu, hmahruaitu, kilkawitu leh mawhphurtu an ni a. Mahni hna hlen chhuak mi anih a tul.

Tin hruaitu nihna tur pawimawh tak tak a awm a, chungte chu a chipchiarin kan sawi hman lo anga, a point te te in lo thlir ila :-
1) Hruaitu chu piangthar ani tur ani.
2) Hruaitu chu Pathian pawl a tawngtai mi ani tur ani.
3) Hruaitu chu rinna nghet leh rinna ataka hmang ngam mi anih a pawimawh.
4) Hruaitu chu mi rilru zau – mi dinhmun hriatthiam puimi anih a pawimawh.
5) Mi lawm dan thiam, mi dang ti phur thiam.
6) Mahni diklohna pawm ngam mi.
7) Mi nelawm, midangte ngaihsak mi.
8) Hruaitu chu mi inzir peih mi.
9) Mi rinawm, taima, mi dik nih a pawimawh.
10) Insumthei leh nun uluk mi.


Hruaitu mawhphurh na :-
Hetiang hian tawite tein kan mawhphurhna lo thlir leh ila :

1) Hruaitu chuan pawl thil tum kan hria in a ti hlawhtling turin hma lakna chang a hriat hi a mawhphurhna ani.
2) Hruaitu chuan kan hruai, ka member te kan hriat chian a tul. Hming, talent, hlawhtling leh hlawhchham.
3) Member te hma akal hi kan mawhphurhna ani.
4) Hruaitu chuan hruaitu thar tha a chher chhuah hi a mawhphurhna ani.
5) Hruaitu chuan mahni in enlet fo hi kan mawhphurhna ani a. kan Gola thleng lo hian a huau huau ah kan tawp em?,member te kan chan em tih inenfiah a tul.
6) Thil tamtak fawm kem, hi kan tlin lo va, kan tlin tawkah inhman thiam a tul. YMA, Games, VDP etc.
7) Committee ngaih pawimawh.
8) Chhiatni thatni ngaih pawimawh.


Hruaitu nihna dinhmun hrang hrang leh chanvo lo thlir leh ila :

LEADER : (Heihi pawl dangah chuan President emaw Chairman ti te in kan sawi thin)
1) Pawl hruaitu ber chan chang, a bulpui ber ani.
2) Mizo te hi kum upa lam zah thiam mi kan nih avangin kum upa lam deuh ni theise a tha tlangpui.
3) Pawl a mi thar aiin pawl kal hmang leh thil tum hrechiang mi ni theise pawl tan a tha.
4) Ringtu nghet leh Kohhran kalhmang leh zeizia hre tawhte awmna chi ani.
5) An mawhphurhna a san em avangin mi rilru tha leh mi hrisel anih pawh atulna chin a awm.

ASST. LEADER : Leader thachhang dawltu ani a, Leader mawhphurhna zawng zawng hi a mawhphurhna a ngaihve tur ani.
1) Leader ang bawkin pawlah a chian tur ani.
2) Pawl hruaitu ber leader a awm tih a hre tur ani.
3) Pawl chaklohna leh pawl kehchhiat fo na chhan I thuneihna thlakhleh vang ani fo. Heihi hria in Leader nen lungrual takin an thawk dun tur ani. Asst. Leader hi Leader awm loh huna hman theih chauh tur, awl thawng tak leh mawhphurhna nei the chiam lo, hahdam tak niin kan ngai fo thin. Heihi a diklo in pawl than mawhbawk a tling thei. An pahnih hian pawimawhna in ang, mawhphurhna hrang changtute anni mai zawk.
4) Leader nen tang dun tlat in Leader tha chakna ani tur ani. Leader chak lohna lai leh tlak chhiatna laite a hria in theihtawpin a pui ang. Mi tumah leh famkim leh sawiselbo kan awm lo. Hruaitu dang leh member te atanga sawiselna chhuak fo hi Asst. Leader ten kan mawhphurhna kan hlen loh vang ani fo.

Leader leh Asst. Leader chuan :
1) Member te ah duhsak leh duhsak loh an nei tur ani lo va, a in ang thei berin member te an kilkawi tur ani. Member te ber thlengin an ngaihsakin an thu an ngaichang tur ani.
2) Hruaitu lu ber anih avangin Member te hm ah an kal tur ani. Mawngzang, taima, member te hlawhtlinna lawmpui thiam leh hlawhchhamna leh tuarna ah tuarpui thiam nih a tul hle. Member te chawimawi thiam anih a tul hle.
3) Pawl khalh ngil a, kawng harsa leh hrehawmah pawh kawng dika hruaitu annih thin avangin pawl tan an hlu in an pawimawh.

SECRETARY : Pawlah chuan Secreatry hi a langsarin a pawimawh hle. Pawl chakna hnar ber ani a, Secreatry chaklohna ah pawl a chak theilo. Pawl ti chaktu ber pakhat ani.
1) Pawl neitu chanchang ber ani. Thu kal lam leh haw lam hre tu ber ani.
2) Pawl kutke ber anih avangin Pawl chakna leh chaklohna thlengin a kutah a in nghat.
3) Pawl a nghet, pawl a chiang leh Member thar lam ni lose a tha.
4) Pawl tana mi huikhawm thiam leh hma lakna tur dapchhuak thiam ni theise a duhawm.
5) Pawl rorel leh thiltihte fel taka vawngtu leh bawhzuitu ani.
6) Pawl hmangaihtu, a chhiat a thata mawhphurtu ber ani.
7) Leader be rawnin Committee a ko thin a, agenda a zirin a hmun pawh a thlang thiam tur ani.
8) Committee na ah Agenda sawi hawngtu leh sawifiah ngaite a sawifiah theitur ani.
9) Committee thurel bawhzuina ah chaktaka hma la thei anih a pawimawh.
10) Asst. Secreatry chanvo tur siamsak thiam mi ni bawk se.

ASST. SECRETARY : Secretary thachhang dawltu leh tanpuitu ani a. Secretary nen an thawh dun that a tul hle. Secreatry kut ti chaktu ani tur ani. Lehkha sem chhuah, Committee kohna sem ilo vah bengvar leh na chang hriat a tul hle.
Secretary leh asst. Secretary te chuan :
1) Thurel tawifel funkim si Minute thiam a zirtur ani.
2) Thu puan thiam Secretary te hi an hlu a, a ngaithla tu tan hriat a nuam a, tawifel fiah fai, chiangtaka puan theih a tha.



Thupuan dawn a hriat tel ngei tur : ABC an tithe hmang hian in enfiah fo tur ani :-
A = Audible - Hriat theih turin a ring tawk em?
B = Brief - A tawifelin a funkim tawk em?
C = Clear - A fiahfai chiang tawk em?
Thupuan hian Programme hi puan hmasak ber thin tur ani.
3) Committee a thu ngaihtuah hman loh thu hmanhmawh hi a awm fo thin a, chutiang hun ah chuan pawl tana tha tura a hriat angin hruaitu dangte rawnin hma a la ngam tur ani a. A hmalakna chu a rang thei angin hruaitu dangte a hriattir thin tur ani.
4) Thu thawnchhuah leh chhinchhiah felah an taima tur ani.
5) Committee kohna fel taka siamin, member te hnenah zankaht tal riak hmanin pek chhuah tur ani. Agenda hi member ten uluk taka lo zir lawk a, ngaihdan fel tak lo siam tur ani. Heihian Committee a ti rei lovin thu relsual a ti tlem bawk.

Tin, Committee Committee kohna hun leh hmunte an thlang thiam tur ani.Pawn
lam mi hriat lohna hmun thlan thiam a tha a. Chutiang ang anih avang chuan Kohhran a chhiat a that pawh a mawhphur phak inah tih a tha. Tin, pawn lammi Committee thu lo hreve mahse sawichhuaklo tura ngaihte inah tih a him tih an hre tel tur ani.
6) Tul bik thilah lo chuan tum khata Agenda tamtak neih aiin Committee neih zin hi a tha zawk fo tih an hre tur ani.

TREASURER : Pawl sum vawngtu anih avangin mi rinawm leh chengvawng tak ani tur ani. Sum fel taka vawng a, Committee thu ang zel a hmangtu ani. Pathian Sum enkawltu anih avangin a fimkhur hle tur ani. Member thahnem ngaitena hah taka an thawh chhuah Sum anih avangin a chingpen tur ani lo. Tunlai khawvelah sum hi kan hmingchhiat na bulpui ber anih avangin hmanral tawh chhinchhiah tanpuitu atan Voucher/Receipt kawlthat zel tur. Hetiang tello hman ralna ziahhi kan rilru in a pawm dam thei tawhlo ani ber e. Treasurer hian man chianglo thil thawn ang chi Account bu ah a ziak lut tur ani lo. Note bu ah lo chhinchhiah hmasak phawt tur ani.

FIN. SECRETARY : Ani hi Sum lut zawng zawng lo dawng hmasa tu leh feltaka chhinchhiaha, Treasurer hnena hlantu ani. Hlanna form te leh receipt te hmanga sum hi chhinchhiah thlap tur ani. Heihi chu a hran a tih anih avangin chipchiarin ti lo mai ila.

COMMITTEE MEMBER TE MAWHPHURHNA :
Committee Member te hi pawl hruaitu leh innghahna ber anni a. Pawl chakna leh chaklohna an kutah a in nghat tlat ani. Pawl inrelbawlnaah mawhphurtu anih avangin inkhawmpui leh Committee te hi an thulh mai mai tur a ni lo. Committee leh rorel hi a thlarau lai tak ani a, kan thurelte kan rel fuh chuan hmasawnna leh pawl than chakna anih rualin kan rel sual erawh chuan pawl chhiat rupna te, kal sualna te ani thei a, fimkhur a tul hle. Committee hi nawmnah taka telna tur chi ani lo va, thlarau leh tihtakzeta tih thin tur ani. Committee member chinchuan engpawh rel ila ngaihdan mumal tak kan neih a, kan sawichhuah ngam hi kan duty ani. Chairman hriatpui leh remtihna chauh a thusawi thei kan nih avangin thu kan sawi ve duhin a phalna kan la hmasa tur ni(Pu Chairman emaw tih a Address tur). Chairman Address lova thusawi hi a mawi lo va, Chairman address lova thusawi hi pawm tlaka ngaih ani lo.

Tin, Agenda chauh sawi thiam a tum hram tur ani. Agenda bak sawi chiam hi a ninawm a, hun a heh bawk. Tin, thu kan sawi dawnin kan sawi ve mai mai/kan ding ve mai mai ange tih hi chindan mawilo tak ani.


** Tin, pawl reng rengah O.B te leh Committee Member te hi pawl hmelmawina leh pawl hmel ti chhe thei anih avangin an pawimawh hle a. Chuvangin nun pawh uluk angai hle a. Committee na reng rengah kan mimal ngaihdan ang taka thu kan rel ta lo anih pawn kan thurel chu ‘ka rel ani’ ti a pawm thiam tur ani a, a bawhzuina kawngah tih tur/chanvo kan neih chuan thinlung taka theihtawp chhuah tur ani. Kan ngaihdan/duhdan tak anih loh avanga thatchhiat chhuah luih te hi pawl ti thuanawptu ani a, chin reng reng loh tur ani.